W postępowaniu egzekucyjnym czynności organów egzekucyjnych (sądu i komornika) podlegają zaskarżeniu różnymi środkami zaskarżenia.
Środki zaskarżenia można podzielić na:
1) zwyczajne (odwoławcze) - jest nim zażalenie;
2) szczególne, jakimi są:
a) skarga na czynności komornika,
b) skarga na plan podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego,
c) skarga na plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji przez zarząd przymusowy,
d) skarga na udzielenie przybicia,
e) zarzuty przeciwko planowi podziału sumy uzyskanej z egzekucji;
3) nadzwyczajne - jest nim skarga o wznowienie postępowania.
W postępowaniu egzekucyjnym może również spełniać swe funkcje skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, którą kwalifikować należy jako środek prawny o szczególnym charakterze (por. rozdział XI pkt 1.), a także skarga na naruszenie prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki
Skarga na czynności komornika została uregulowana w kodeksie postępowania cywilnego w części egzekucyjnej, ponadto mają do niej zastosowanie przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. nr 133, poz. 882 ze zm.). Równie ważnym aktem prawnym dla komornika jest rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 1968 r. w sprawie czynności komorników (Dz.U. nr 10, poz. 52 ze zm.), które określa szczegółowo, jakie wymogi muszą spełniać czynności dokonywane przez komornika.
Komornik złamał przepisy, co trzeba zrobić?
Podstawowym środkiem służącym do zwalczenia bezprawnych działań komornika jest skarga na czynności komornika opisana w art. 767 K.p.c. Skargę należy wnieść do sądu rejonowego, przy którym działa dany komornik. Skargę składa się na piśmie i powinna ona spełniać wszystkie wymagania pisma procesowego. Wyjątkiem jest składanie skarg na czynności komornika podczas licytacji ruchomości - kiedy składa się ją do protokołu licytacji. Natomiast podczas licytacji nieruchomości skargę składa się ustnie bezpośrednio sędziemu nadzorującemu licytację. Niezależnie od tego, w jakiej formie złożono skargę, powinna ona określać zaskarżoną czynność lub czynność, której zaniechano oraz wniosek o zmianę, uchylenie lub dokonanie czynności wraz z uzasadnieniem.
Co może być przedmiotem skargi?
Przedmiotem skargi na czynności komornika może być zarówno działanie komornika, jak i jego zaniechania.
Przykładem takiego zaniechania może być sytuacja, gdy komornik pomimo wystąpienia stosownych przyczyn, np. pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego, nie umarza postępowania egzekucyjnego.
Zaniechania nie można jednak rozumieć jako przewlekłości postępowania ( bezczynność postępowania), gdy komornik pomimo wniosków wierzyciela nie podejmuje żadnych czynności egzekucyjnych (na to przysługują inne środki), lecz jako zaniechanie wykonania czynności, którą w świetle obowiązujących przepisów komornik musi podjąć.
Właściwym środkiem administracyjnym zwalczania bezczynności komornika jest skarga administracyjna do prezesa sądu, przy którym komornik działa, lub do organów samorządu komorniczego (art. 6 i 65 ust. 3 u.kom.sąd),
natomiast procesowym środkiem prawnym na przewlekłość postępowania powodowana bezczynnością komornika (sądu) jest wspomniana skarga na naruszenie prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.
Jeżeli wskutek bezczynności komornika egzekucja nie może być należycie wykonana do rozważenia pozostaje powiadomienie o tym sądu, który może z urzędu wszcząć tzw. sądowe postępowanie nadzorcze w trybie art. 759 § 2 k.p.c. (szerzej - zob. Metodyka..., rozdział XXII, 1.).
Legitymowanymi do wniesienia skargi są strony (wierzyciel, dłużnik) lub osoby, których prawa zostały przez czynności lub zaniechanie komornika naruszone bądź zagrożone
Jaki jest termin do złożenia skargi?
Skarga powinna być złożona w terminie 7 dni od daty czynności, gdy strona była przy niej obecna lub o jej terminie zawiadomiona. W innych wypadkach termin ten liczy się od daty zawiadomienia strony o dokonaniu czynności, w braku zawiadomienia od daty dowiedzenia się o niej, a w przypadku zaniechania od daty, w której czynność powinna być dokonana. Skarga wniesiona po terminie zostanie odrzucona.
Jakie są koszty skargi?
Od skargi pobierana jest opłata w kwocie 100 zł niezależnie od wartości egzekwowanej należności. Najlepiej opłacić ją od razu, choć gdy skarga jest nienależycie opłacona, sąd obowiązany jest wezwać do uiszczenia opłaty pod rygorem odrzucenia skargi. Jedynie w przypadku, gdy skargę wnosi adwokat lub radca prawny nieziszczenie opłaty od razu spowoduje jej odrzucenie.
W jakim czasie sąd powinien rozpoznać skargę?
Sąd powinien rozpoznać skargę w terminie 7 dni od daty jej wpłynięcia do sądu, a jeżeli zawierała ona braki formalne, od daty ich uzupełnienia. W praktyce termin ten nie jest dotrzymywany. Przed rozpoznaniem skargi sąd zobowiązany jest bowiem przesłać ją komornikowi. Ten natomiast w terminie 3 dni ma obowiązek sporządzić na piśmie uzasadnienie zaskarżonej czynności lub przyczyn jej zaniechania. Ponadto ma obowiązek przesłać uzasadnienie wraz z aktami komorniczymi do sądu, chyba że skargę w całości uwzględnia, o czym powinien zawiadomić sąd, strony i zainteresowanych.
Minął już termin do złożenia skargi, co robić?
Sąd odrzuca skargę wniesioną po terminie. chyba że uzna, iż są podstawy do zastosowania środków nadzorczych zgodnie z art. 759 § 2 K.p.c. Sąd może bowiem z urzędu wydawać komornikowi zarządzenia zmierzające do zapewnienia należytego wykonania egzekucji, a także usuwać spostrzeżone nieprawidłowości. Można więc zwrócić się do sądu o podjęcie działań nadzorczych. Wniosek taki nie podlega żadnym opłatom - w tym zakresie jest korzystniejszy od skargi. Jednak ma jedną podstawową wadę w porównaniu ze skargą: sąd nie jest zmuszony do rozpoznania takiego wniosku. Sąd może bowiem z urzędu podjąć takie działania, ale nie jest do tego zobowiązany. W przypadku skargi natomiast na sądzie ciąży obowiązek jej merytorycznego rozpatrzenia.
Co robić, gdy komornik działa opieszale?
Skarga na czynności komornika nie przysługuje na przewlekłość postępowania. W takim wypadku strona ma natomiast możliwość złożenia do sądu okręgowego, w którego okręgu siedzibę ma komornik, innego rodzaju skargi - skargę na przewlekłość. W wyniku takiej skargi sąd może zasądzić nawet do 10.000 zł od komornika za jego opieszałość, a nadto zobowiązać komornika do podjęcia określonych działań.
Jak uzyskać odszkodowanie od komornika?
W sytuacji gdy działania komornika wyrządzają szkodę można zażądać od niego odszkodowania. Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji komornik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu czynności. Dodatkowo za powstałą szkodę odpowiada Skarb Państwa na podstawie art. 417 K.c., gdyż szkoda wywołana przez komornika powstała przy wykonywaniu władzy publicznej.
Warto pamiętać, iż przesłanką do odpowiedzialności komornika nie jest jego wina, ale sama bezprawność jego działania. Do uzyskania odszkodowania wystarczające jest wykazanie naruszenia przepisów przez komornika, wysokości szkody oraz związku przyczynowego pomiędzy naruszeniem a szkodą.
W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2005 r. III CK 169/04, jeżeli komornik dopuści się w postępowaniu egzekucyjnym uchybień, lecz skarga na czynność komornika zostanie prawomocnym orzeczeniem oddalona, ewentualnie szkoda poniesiona przez osobę uczestniczącą w postępowaniu wiąże się przyczynowo jest nie uchybieniem komornika lecz orzeczeniem Sądu.
Regularne naruszanie przepisów świadczy albo o niewiedzy, albo o złej woli komornika. I jedno, i drugie nie powinno mieć miejsca. Wówczas pozostaje jedynie przedsięwziąć kroki zmierzające do pociągnięcia komornika do odpowiedzialności dyscyplinarnej. W tym celu należy zawiadomić prezesa sądu rejonowego, przy którym działa komornik bądź właściwe organy samorządu komorniczego. Karami dyscyplinarnymi są nie tylko upomnienie bądź nagana, ale także kara pieniężna dochodząca do 20-krotności przeciętnego wynagrodzenia, a nawet wydalenie z zawodu.
autor: Paweł Judek
Gazeta Podatkowa Nr 234 z dnia 2006-04-06
Dział I. ORGANY EGZEKUCYJNE, ICH WŁAŚCIWOŚĆ I POSTĘPOWANIE W OGÓLNOŚCI
Art. 758. (771) Sprawy egzekucyjne należą do właściwości sądów rejonowych i działających przy tych sądach komorników.
Art. 759. § 1. Czynności egzekucyjne są wykonywane przez komorników z wyjątkiem czynności zastrzeżonych dla sądów.
§ 2. Sąd może z urzędu wydawać komornikowi zarządzenia zmierzające do zapewnienia należytego wykonania egzekucji oraz usuwać spostrzeżone uchybienia.
Nadzór judykacyjny sprawowany przez sądy w zakresie określonym w art. 759 § 2 ma charakter zarówno prewencyjny, jak i restrykcyjny. W uzasadnieniu postanowienia z dnia 12 marca 1975 r., III CRN 457/74 (OSP 1976, z. 10, s. 182) Sąd Najwyższy podkreślił, że przewidziany w art. 759 § 2 nadzór sądu nad postępowaniem egzekucyjnym może dotyczyć nie tylko strony formalnej, ale i merytorycznej, przy czym powinien zmierzać do należytego zagwarantowania i ochrony praw nie tylko wierzyciela, ale wszystkich uczestników postępowania egzekucyjnego.
wyraził Sąd Najwyższy odnośnie do postanowienia komornika w przedmiocie ustalenia wysokości opłaty egzekucyjnej, uznając, że może być ono zmienione na podstawie art. 759 § 2 także po uprawomocnieniu (zob. uchwałę SN z dnia 19 kwietnia 2007 r., III CZP 16/07, OSNC 2008, nr 6, poz. 58). Stanowisko to budzi zastrzeżenia.
Sądu Najwyższego z dnia 4 października 1990 r., III CZP 51/90 (OSP 1991, z. 5, poz. 111), w której stwierdzono, że stronie postępowania egzekucyjnego przysługuje zażalenie na zarządzenie sądu wydane w trybie art. 759 § 2 uchylające zajęcie wynagrodzenia za pracę dokonane bez właściwego tytułu. W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy wskazał, że postanowienie to w istocie zmierzało do zakończenia postępowania egzekucyjnego (umorzenia postępowania wobec braku tytułu wykonawczego
Art. 7591. (772) Przepisy niniejszego Kodeksu dotyczące właściwości miejscowej komorników nie uchybiają prawu wyboru komornika określonemu w odrębnych przepisach.
Do prowadzenia egzekucji wierzyciel nie może dokonać wyboru komornika na podstawie art. 8 ust. 5 u.k.s.e., jeżeli w zakresie prowadzonych przez niego egzekucji zaległość przekracza sześć miesięcy (art. 8 ust. 8 u.k.s.e.).
Wymaga jednak podkreślenia, że przy określeniu zakresu związania komornika, w wypadku jego wyboru przez wierzyciela, należy uwzględniać także skutki wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 maja 2009 r., K 21/08 (OTK-A 2009, nr 5, poz. 67). Trybunał uznał za niezgodny z art. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP art. 8 ust. 7 u.k.s.e. w zakresie, w jakim wyklucza on możliwość odmowy przyjęcia wniosku o wszczęcie egzekucji lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres ustawowych zadań komornika, poza granicami właściwości sądu apelacyjnego. W świetle tego orzeczenia wierzyciel ma prawo wyboru dowolnego komornika działającego na terytorium Polski, jednakże komornik może odmówić prowadzenia egzekucji poza granicami właściwości sądu apelacyjnego obejmującego obszar właściwości sądu rejonowego, przy którym działa komornik.
Art. 760. § 1. Wnioski i oświadczenia w postępowaniu egzekucyjnym składa się bądź na piśmie, bądź ustnie do protokołu.
§ 2. W wypadku gdy według przepisów kodeksu niniejszego zachodzi potrzeba wysłuchania strony, wysłuchanie odbywa się, stosownie do okoliczności, bądź przez spisanie protokołu w obecności lub nieobecności drugiej strony, bądź przez oświadczenie strony na piśmie.
Art. 7601. (773) Na żądanie wierzyciela, którego roszczenie stwierdzone jest tytułem wykonawczym lub tytułem egzekucyjnym, organ egzekucyjny, który prowadzi egzekucję lub który jest właściwy do jej prowadzenia według przepisów kodeksu, udzieli mu informacji, czy przeciwko dłużnikowi prowadzone jest przez ten organ egzekucyjny postępowanie egzekucyjne, a jeżeli tak, powiadomi go o stosowanych sposobach egzekucji oraz o wysokości egzekwowanych roszczeń, a także o aktualnym stanie sprawy.
Art. 761. § 1. (774) Organ egzekucyjny może żądać od uczestników postępowania złożenia wyjaśnień oraz zasięgać od organów administracji publicznej, organów wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej, organów podatkowych, organów rentowych, banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, przedsiębiorstw maklerskich, organów spółdzielni mieszkaniowych, zarządów wspólnot mieszkaniowych oraz innych podmiotów zarządzających mieszkaniami i lokalami użytkowymi, jak również innych instytucji i osób nieuczestniczących w postępowaniu informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji.
§ 2. Od wykonania takiego żądania można uchylić się w takim zakresie, w jakim według przepisów części pierwszej Kodeksu można odmówić przedstawienia dokumentu lub złożenia zeznań w charakterze świadka albo odpowiedzi na zadane pytanie.
§ 3. (775) Dłużnik, który został zawiadomiony o wszczęciu egzekucji, obowiązany jest do powiadomienia w terminie 7 dni organu egzekucyjnego o każdej zmianie miejsca swego pobytu, trwającej dłużej niż jeden miesiąc. O obowiązku tym oraz o skutkach jego zaniedbania poucza się dłużnika przy zawiadomieniu go o wszczęciu egzekucji.
Art. 762. § 1. (776) Za nieuzasadnioną odmowę udzielenia komornikowi wyjaśnień lub informacji przewidzianych w artykule poprzedzającym albo za udzielanie informacji lub wyjaśnień świadomie fałszywych osoba odpowiedzialna może być na wniosek wierzyciela lub z urzędu ukarana przez komornika grzywną do pięciuset złotych. Grzywną taką może być również ukarany dłużnik, który zaniedba obowiązku powiadomienia o zmianie miejsca swego pobytu.
§ 2. Jeżeli żądanie udzielenia wyjaśnień lub informacji skierowane było do osoby prawnej lub innej organizacji, ukaraniu grzywną podlega jej pracownik odpowiedzialny za udzielenie wyjaśnień lub informacji, a gdyby ustalenie takiego pracownika było utrudnione, ukaraniu podlega jej kierownik. Przed wydaniem postanowienia komornik wysłucha kierownika.
§ 3. Wypis postanowienia o ukaraniu grzywną doręcza komornik osobie ukaranej, stronom oraz prokuratorowi.
§ 4. Prawomocne postanowienie komornika o ukaraniu grzywną podlega wykonaniu w drodze egzekucji sądowej bez zaopatrywania go klauzulą wykonalności.
§ 5. Ukaranie przez komornika grzywną nie zwalnia osób ukaranych od odpowiedzialności karnej za niedopełnienie lub przekroczenie obowiązków służbowych.
Art. 7621. (777) W razie uchybienia przez żołnierza w czynnej służbie wojskowej obowiązkom, o których mowa w art. 762 § 1 i § 2, komornik, zamiast ukarać żołnierza grzywną, występuje do dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz ten pełni służbę, z wnioskiem o pociągnięcie go do odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Art. 763. Komornik zawiadamia stronę o każdej dokonanej czynności, o której terminie nie była zawiadomiona i przy której nie była obecna, i na jej żądanie udziela wyjaśnień o stanie sprawy.
Art. 764. (778) Komornik może upomnieć, a po bezskutecznym upomnieniu wydalić osobę, która zachowuje się niewłaściwie lub przeszkadza jego czynnościom. W wypadku niezastosowania się do tego drugiego wezwania, komornik może ukarać taką osobę grzywną w wysokości do dwustu złotych.
Art. 765. § 1. (779) W razie oporu komornik może wezwać pomocy organów Policji. Jeżeli opór stawia osoba wojskowa, należy wezwać pomocy właściwego organu wojskowego, chyba że zwłoka grozi udaremnieniem egzekucji, a na miejscu nie ma organu wojskowego.
§ 2. (780) Sposób udzielania pomocy komornikowi przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych, przypadki, w których należy udzielić komornikowi pomocy, sposób postępowania, tryb występowania o udzielenie pomocy, sposób jej realizacji, a także sposób dokumentowania wykonywanych czynności i rozliczania ich kosztów, określa, w drodze rozporządzenia:
1) minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości - w przypadku udzielania pomocy przez Policję lub Straż Graniczną,
2) (781) Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości - w przypadku udzielania pomocy przez Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu Wojskowego, Żandarmerię Wojskową lub wojskowe organy porządkowe,
3) (782) Prezes Rady Ministrów w przypadku udzielania pomocy przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Agencję Wywiadu,
§ 3. (783) W rozporządzeniu, o którym mowa w § 2, należy uwzględnić gwarancję bezpieczeństwa komornika i uczestników postępowania, poszanowania godności osób biorących udział w czynnościach egzekucyjnych, odpowiednie terminy wyznaczania czynności i występowania o udzielenie pomocy, objęcie dokumentacją przebiegu czynności i udziału w nich funkcjonariuszy udzielających pomocy oraz wskazanie organów, na których rachunek przekazywane są należności zaliczane do kosztów egzekucji.
Art. 766. Sąd rozpoznaje sprawy egzekucyjne na posiedzeniu niejawnym, chyba że zachodzi potrzeba wyznaczenia rozprawy albo wysłuchania na posiedzeniu stron lub innych osób. W sprawach tych sąd wydaje orzeczenia w formie postanowień.
Art. 767. (784) § 1. Na czynności komornika przysługuje skarga do sądu rejonowego, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Dotyczy to także zaniechania przez komornika dokonania czynności. Do rozpoznania skargi na czynności komornika właściwy jest sąd, przy którym działa komornik. Jeżeli do prowadzenia egzekucji został wybrany komornik poza właściwością ogólną, skargę rozpoznaje sąd, który byłby właściwy według ogólnych zasad.
§ 2. Skargę może złożyć strona lub inna osoba, której prawa zostały przez czynności lub zaniechanie komornika naruszone bądź zagrożone.
§ 3. Skarga na czynność komornika powinna czynić zadość wymaganiom pisma procesowego oraz określać zaskarżoną czynność lub czynność, której zaniechano, jak również wniosek o zmianę, uchylenie lub dokonanie czynności wraz z uzasadnieniem.
§ 4. Skargę wnosi się do sądu w terminie tygodniowym od dnia czynności, gdy strona lub osoba, której prawo zostało przez czynność komornika naruszone bądź zagrożone, była przy czynności obecna lub była o jej terminie zawiadomiona, w innych wypadkach - od dnia zawiadomienia o dokonaniu czynności strony lub osoby, której prawo zostało przez czynności komornika naruszone bądź zagrożone, a w braku zawiadomienia - od dnia, w którym czynność powinna być dokonana. Odpis skargi sąd przesyła komornikowi, który w terminie trzech dni na piśmie sporządza uzasadnienie dokonania zaskarżonej czynności lub przyczyn jej zaniechania oraz przekazuje je wraz z aktami sprawy do sądu, do którego skargę wniesiono, chyba że skargę w całości uwzględnia, o czym zawiadamia sąd i skarżącego oraz zainteresowanych, których uwzględnienie skargi dotyczy.
Zaniechania dokonania czynności w rozumieniu art. 767 § 1 nie stanowi postępowanie komornika prowadzące do powstania zwłoki w postępowaniu, kwalifikowane jako bezczynność komornika. Jest to przejaw braku rzetelnego i terminowego wykonywania obowiązków przez komornika, co podlega nadzorowi administracyjnemu prezesów sądów rejonowych i nadzorowi samorządu komorniczego (zob. art. 3 ust. 2 pkt 1 i art. 65 ust. 3 u.k.s.e.). Co do niedopuszczalności skargi na czynności komornika w tym zakresie zob. także wyrok SN z dnia 14 czerwca 1973 r., I CR 250/73, OSNC 1974, nr 6, poz. 110.
Skarga przysługuje również na odmowę dokonania czynności przez komornika (zob. uchwałę SN z dnia 26 lutego 1969 r., III CZP 131/68, OSNC 1969, poz. 156, w której stwierdzono, że w przypadku gdy egzekucja ze względu na przedmiot lub osobę dłużnika jest niedopuszczalna - art. 824 § 1 pkt 1 - dłużnikowi przysługuje skarga na odmowę uchylenia przez komornika zajęcia wierzytelności).
O legitymacji decyduje stan naruszenia lub zagrożenia prawa skarżącego, co zasadniczo odpowiada pojęciu istnienia interesu prawnego dla wniesienia tego środka zaskarżenia (zob. uchwałę SN z dnia 28 lutego 1992 r., III CZP 5/92, OSNCP 1992, nr 9, poz. 157), stanowiącego wymóg także dla innych tego rodzaju środków. Brak interesu prawnego dla wniesienia środka zaskarżenia nie powoduje jednak jego niedopuszczalności i nie stanowi podstawy do odrzucenia skargi na czynności komornika na podstawie art. 7671. Stanowi to podstawę do jej oddalenia.
Skarga na czynności (zaniechania) komornika jest niedopuszczalna, jeżeli przepisy szczególne wyłączają wprost możliwość jej wniesienia (zob. art. 870 § 1, który przewiduje, że skarga nie przysługuje na udzielenie przybicia ruchomości ulegających szybkiemu zepsuciu) lub przewidują inny środek (zob. art. 1027 § 2 dopuszczający możliwość wniesienia zarzutów przeciwko planowi podziału sumy uzyskanej z egzekucji i art. 853 § 2, zgodnie z którym do komornika wnosi się skargę na oszacowanie przez komornika zajętych ruchomości).
W nauce prawa prezentowane jest stanowisko, że niedopuszczalność skargi może być również wynikiem niemożności zapewnienia ochrony praw naruszonych przez czynność komornika w przypadku, gdy ich skutków nie można już uchylić po jej dokonaniu, np. sprzeczne z brzmieniem art. 814 § 4 przeszukanie odzieży przez osobę innej płci. Wadliwość takiej czynności komornika może rodzić natomiast jego własną odpowiedzialność, np. dyscyplinarną. Należy przyjąć, że z uwagi na nieodwracalność skutku czynności komornika skarga nie służy również na wydalenie osoby obecnej przy czynności komornika na podstawie art. 764.
W sprawie terminu składania skargi
Przepisy szczególne modyfikują tę regulację ogólną. Z brzmienia art. 870 § 1 wynika, że skarga na udzielenie przybicia zajętych ruchomości może być złożona jedynie w terminie licytacji do jej protokołu. Z kolei art. 986, mający zastosowanie w egzekucji z nieruchomości, stanowi, że skargę na czynności komornika w toku licytacji zgłasza się ustnie sędziemu nadzorującemu jej przebieg do chwili zamknięcia przetargu.
Sądem właściwym do rozpoznania skargi na czynności komornika jest sąd rejonowy nadzorujący działania komornika według jego właściwości ogólnej (określonej przez przepisy Kodeksu postępowania cywilnego) także wówczas, gdy wierzyciel dokonał wyboru innego komornika na podstawie art. 8 ust. 5 u.k.s.e.
Skarga podlega opłacie sądowej w wysokości stałej wynoszącej 100 zł (art. 25 ust. 1 pkt 1 u.k.s.c.).
Wadliwe zarządzenie o zwrocie skargi, w przypadku nieuzupełnienia w terminie jej braków, zamiast jej odrzucenia, nie pozbawia skarżącego możliwości zaskarżenia tej czynności przewodniczącego zażaleniem (zob. uchwałę SN z dnia 6 września 1994 r., OSNC 1995, nr 2, poz. 24).
. Procedura rozpoznawania skargi przewidująca możliwość jej uwzględnienia przez komornika wydaje się również niekompletna. Uwzględnienie skargi przez komornika nie likwiduje bowiem stanu zawisłości sprawy związanej z jej wniesieniem do sądu. Należy przyjąć, że uwzględnienie skargi przez komornika stanowi podstawę do umorzenia tego postępowania na podstawie art. 355 § 1 i obciążenia przeciwnika wnoszącego skargę kosztami tego postępowania. Powstaje jednak wątpliwość, w jakim terminie powinno nastąpić umorzenie postępowania, skoro uwzględnienie skargi przez komornika stanowi czynność, której zasadność musi podlegać kontroli i na którą w związku z tym również przysługuje skarga. Należy przyjąć, że umorzenie postępowania przez sąd może nastąpić dopiero w przypadku prawomocnego uwzględnienia skargi przez komornika.
Błędne rozstrzygnięcie przez sąd skargi na czynności komornika może prowadzić do zwolnienia komornika od odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę spowodowaną wadliwym prowadzeniem czynności egzekucyjnych i rodzić w to miejsce odpowiedzialność Skarbu Państwa na podstawie art. 4171 § 2 k.c. (zob. wyroki SN z dnia 7 października 1977 r., I CR 362/77, OSNCP 1978, nr 8, poz. 142; z dnia 7 lipca 1999 r., II CKN 423/98, OSNC 1999, nr 12, poz. 221 oraz z dnia 16 marca 2007 r., III CSK 381/06, OSNC 2008, nr 2, poz. 28).
Art. 7671. (785) (uchylony).
Art. 7672. (786) § 1. Sąd rozpoznaje skargę w terminie tygodniowym od dnia jej wpływu do sądu, a gdy skarga zawiera braki formalne, które podlegają uzupełnieniu, w terminie tygodniowym od jej uzupełnienia.
§ 2. Wniesienie skargi nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego ani wykonania zaskarżonej czynności, chyba że sąd zawiesi postępowanie lub wstrzyma dokonanie czynności.
Art. 7673. (787) Jeżeli skargę wniesiono po terminie albo nie uzupełniono w terminie jej braków, sąd odrzuca skargę, chyba że uzna, iż zachodzi podstawa do podjęcia czynności na podstawie art. 759 § 2. Na postanowienie sądu o odrzuceniu skargi służy zażalenie.
Art. 7674. (788) § 1. Zażalenie na postanowienie sądu przysługuje w wypadkach wskazanych w ustawie.
§ 2. (789) Na postanowienie sądu drugiej instancji wydane po rozpoznaniu zażalenia skarga kasacyjna nie przysługuje.
§ 3. (790) W sprawach egzekucyjnych skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia nie przysługuje.
Możliwość wniesienia skargi w formie jej ustnego zgłoszenia do protokołu przewidziana jest w przepisach szczególnych (np. art. 870 § 1, art. 986 k.p.c.).
Możliwość wniesienia skargi w formie jej ustnego zgłoszenia do protokołu przewidziana jest w przepisach szczególnych (np. art. 870 § 1, art. 986 k.p.c.).
Przy odpowiednim stosowaniu art. 394 § 1 zażalenie przysługuje również na tego rodzaju postanowienie, którego wydanie prowadzi do zakończenia postępowania egzekucyjnego (zob. także uchwałę SN z dnia 28 listopada 1969 r., III CZP 83/69, OSNC 1970, nr 6, poz. 105 oraz postanowienie SN z dnia 15 kwietnia 1986 r., III CRN 40/86, OSPiKA 1987, nr 5-6, poz. 124).
termin tygodniowy biegnie:
1) w przypadku gdy skarżący był obecny przy czynności lub został o jej terminie powiadomiony - od dnia dokonania czynności,
2) w przypadku gdy skarżący nie był obecny przy czynności ani nie był o niej powiadomiony - od dnia zawiadomienia o czynności (art. 763 k.p.c.),
3) w przypadku niezawiadomienia o terminie dokonania czynności - od dnia dowiedzenia się przez skarżącego o dokonaniu czynności,
4) w przypadku zaniechania dokonania czynności - od dnia, w którym czynność powinna zostać dokonana.
Szczególne uregulowania dotyczące terminu wniesienia skargi zawarte są w art. 818 § 2, art. 853 § 2, art. 870 § 1, art. 950 i 986 k.p.c.
Art. 768. Skargę na postanowienie komornika o ukaraniu grzywną rozstrzyga sąd po przeprowadzeniu rozprawy, na którą wezwie strony oraz osobę ukaraną. Sąd o rozprawie zawiadamia prokuratora. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Art. 769. (791) (utracił moc).
odpowiedzialność deliktowa komorników jest regulowana wyłącznie przez art. 23 u.k.s.e
Art. 770. (792) Dłużnik powinien zwrócić wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji. Koszty ściąga się wraz z egzekwowanym roszczeniem. Koszt egzekucji ustala postanowieniem komornik, jeżeli przeprowadzenie egzekucji należy do niego. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie stronom oraz komornikowi.
Zawarta w art. 770 regulacja dotycząca kosztów postępowania egzekucyjnego nie ma charakteru kompleksowego. Konieczne jest w związku z tym stosowanie uzupełniająco także ogólnych przepisów o kosztach procesu (art. 98-124). Według stanowiska wyrażonego przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 29 lutego 1996 r., III CZP 17/96 (Palestra 1998, z. 7-8, s. 240) przy ustalaniu kosztów postępowania egzekucyjnego stosuje się odpowiednio przepisy o zwrocie kosztów procesu
Artykuł 770 jako przepis o charakterze szczególnym nie stanowi podstawy do wnoszenia przez komornika zażaleń na inne postanowienia sądu wydawane w postępowaniu e 1 i obcigzekucyjnym (por. postanowienia SN z dnia 14 marca 2000 r., II CKN 496/00, OSNC 2000, nr 9, poz. 168 i z dnia 12 czerwca 2002, III CZP 33/02, OSNCP 2003, nr 5, poz. 62). Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 22 marca 2007 r., III CZP 2/07 (LEX nr 272471) przyjął, że komornikowi nie przysługuje zażalenie na postanowienie o zmianie planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji.
Art. 7701. (793) Prawomocne postanowienie komornika w przedmiocie kosztów podlega wykonaniu po uprawomocnieniu się bez potrzeby zaopatrywania go w klauzulę wykonalności.
Art. 771. Zwolnienie od kosztów sądowych, przyznane stronie przez sąd w postępowaniu rozpoznawczym lub z którego strona korzysta z mocy ustawy, rozciąga się także na postępowanie egzekucyjne.
Stosowanie art. 771 może komplikować stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 5 czerwca 2008 r., III CZP 142/07 (OSNC 2008, nr 11, poz. 112), w której stwierdzono, że zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w postępowaniu przed sądami powszechnymi nie obejmuje postępowania kasacyjnego.
Art. 772. (794) (uchylony).
Art. 773. (795) § 1. (796) W przypadku zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej co do tej samej rzeczy lub prawa majątkowego, administracyjny organ egzekucyjny i komornik wstrzymują czynności egzekucyjne na wniosek wierzyciela, dłużnika lub z urzędu i przekazują akta egzekucji administracyjnej i egzekucji sądowej sądowi rejonowemu, w którego okręgu wszczęto egzekucję, w celu rozstrzygnięcia, który organ egzekucyjny - sądowy czy administracyjny - ma dalej prowadzić łącznie egzekucje w trybie właściwym dla danego organu. Sąd wydaje postanowienie w terminie 14 dni, biorąc pod uwagę stan każdego z postępowań egzekucyjnych, a jeżeli są one w równym stopniu zaawansowane, wysokość egzekwowanych należności i kolejność ich zaspokojenia, z zastrzeżeniem § 2 i 21. Równocześnie sąd postanawia, jakie już dokonane czynności egzekucyjne pozostają w mocy.
§ 2. (797) Jeżeli egzekucje są prowadzone w celu zrealizowania zastawu rejestrowego lub skarbowego, łączne prowadzenie egzekucji przejmuje organ egzekwujący należność korzystającą z pierwszeństwa zaspokojenia, z zastrzeżeniem § 21.
§ 21. (798) Jeżeli egzekucja sądowa jest prowadzona na podstawie tytułu wykonawczego, o którym mowa w art. 783 § 4, łączne prowadzenie egzekucji przejmuje komornik.
§ 3. W przypadku wystąpienia dalszych zbiegów egzekucji do tej samej rzeczy lub prawa majątkowego, łączne prowadzenie egzekucji przejmuje organ egzekucyjny wyznaczony przy pierwszym zbiegu egzekucji.
§ 4. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie stronom oraz administracyjnemu organowi egzekucyjnemu.
Art. 7731. (799) § 1. W wypadku zbiegu egzekucji do tych samych rzeczy, wierzytelności lub praw, dalszą egzekucję prowadzi komornik właściwy według przepisów niniejszego kodeksu.
§ 2. (800) Jeżeli żaden z komorników nie jest właściwy według przepisów niniejszego kodeksu lub właściwych jest kilku komorników, komornik, który później wszczął egzekucję, niezwłocznie przekazuje sprawę komornikowi, który pierwszy wszczął egzekucję, o czym zawiadamia wierzyciela.
§ 3. Przekazując sprawę, komornik obowiązany jest rozliczyć koszty egzekucji.
§ 4. (801) Komornik, który stwierdzi swą niewłaściwość, w postanowieniu o przekazaniu sprawy zgodnie z właściwością wskazuje komornika rewiru, do którego sprawa zostaje przekazana. Jeżeli w rewirze, do którego sprawa zostaje przekazana, działa więcej niż jeden komornik, doręczając odpis postanowienia stwierdzającego niewłaściwość, komornik jednocześnie wzywa wierzyciela, aby w terminie 7 dni od doręczenia wezwania wskazał komornika, któremu sprawa ma zostać przekazana. Jeżeli wierzyciel w powyższym terminie nie dokona wyboru lub wskaże komornika, który nie jest właściwy, komornik przekazuje sprawę według własnego wyboru. Na wybór komornika z właściwego rewiru dłużnikowi skarga nie przysługuje.
Art. 774. Organ, który przejął dalsze łączne prowadzenie egzekucji administracyjnej i sądowej, postanowi, w trybie dla niego właściwym, również o kosztach czynności egzekucyjnych dokonanych przez drugi organ egzekucyjny przed postanowieniem sądu, chociażby te czynności nie zostały utrzymane w mocy.
Art. 775. (802) Przepisów art. 773 i art. 774 nie stosuje się w razie zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowego zabezpieczenia, jak również zbiegu zabezpieczenia administracyjnego z egzekucją sądową, z wyjątkiem wypadków przewidzianych w art. 751.
Art. 7751. (803) Komornik, który przyjął wniosek o wszczęcie egzekucji, do prowadzenia której nie jest właściwy według przepisów niniejszego kodeksu, nie może odmówić przyjęcia innych wniosków o wszczęcie egzekucji przeciwko temu samemu dłużnikowi, jeżeli następni wierzyciele wnoszą o przeprowadzenie egzekucji według tych samych sposobów co wcześniejsi wierzyciele.
Wniesienie skargi nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego. Sąd może jednak - w związku z wniesieniem skargi - z urzędu zawiesić postępowanie egzekucyjne lub wstrzymać dokonanie czynności
Łódź, dnia 11 lutego 2009 r.
Do
Sądu Rejonowego
dla Łodzi-Widzewa
w Łodzi
Wierzyciel: Stanisław Chytry, zam. w Łodzi, ul. Piękna 25.
Dłużnik: Andrzej Zawodny, zam. w Łodzi, ul. Wąska 14.
Wartość egzekwowanego roszczenia: 20000 zł
SKARGA DŁUŻNIKA
na dokonane przez komornika zajęcie ruchomości oraz na zaniechanie umorzenia postępowania egzekucyjnego w części dotyczącej egzekucji z zajętej rzeczy ruchomej
Zaskarżam:
1) czynność Komornika Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi dokonaną w dniu 7 lutego 2009 r. w sprawie II Km 45/2009, polegającą na zajęciu aparatu dentystycznego marki Dentpol nr fabryczny 24678,
2) zaniechanie dokonania przez komornika czynności polegającej na wydaniu postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego w części dotyczącej egzekucji z zajętego aparatu dentystycznego.
Wnoszę o umorzenie postępowania egzekucyjnego w części dotyczącej zajęcia aparatu dentystycznego marki Dentpol nr fabryczny 24678, dokonanego przez Komornika Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi w sprawie II Km 45/2009, oraz o zasądzenie od wierzyciela na rzecz dłużnika kosztów postępowania według norm przepisanych.
Uzasadnienie
Komornik Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, Rewiru II, dokonał w dniu 7 lutego 2009 r. zajęcia aparatu dentystycznego marki Dentpol nr fabryczny 24678, pomimo mojego oświadczenia, że aparat ten, jako przedmiot niezbędny do wykonywania mojej pracy zarobkowej (jestem lekarzem stomatologiem, wykonującym prywatną praktykę), nie podlega - zgodnie z art. 829 pkt 4 k.p.c. - egzekucji.
Dowód: akta komornika, sygn. akt: II Km 45/2009.
Po dokonanym zajęciu wnosiłem o jego uchylenie i umorzenie postępowania egzekucyjnego w części objętej dokonanym zajęciem. Komornik, pismem z dnia 9 lutego 2009 r., odmówił wydania postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego we wskazanym zakresie, mimo że - niezależnie od mojego wniosku - powinien je umorzyć z urzędu (art. 824 § 1 pkt 2 k.p.c.).
W świetle przytoczonych okoliczności skarga jest oczywiście uzasadniona.
Andrzej Zawodny
Załącznik:
odpis skargi.
źródło:
Henryk Dolecki (red.), Tadeusz Wiśniewski (red.), Józef Iwulski, Grzegorz Jędrejek, Iwona Koper, Grzegorz Misiurek, Piotr Pogonowski, Dariusz Zawistowski
czynności pełnomocnika Henryk Pietrzkowski 2010
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz