Etapy prowadzenia sprawy

1. Ustalenie stanu prawnego na dzień dokonania czynności prawnej

2. Dowody wraz z odniesieniem się do relacji ciężaru dowodu.

3. Taktyka i strategia.

Niewielkie różnice w podejściu do prowadzenia sprawy mogą zaważyć o wygranej lub przegranej, dlatego sposób prowadzenia sprawy sądowej jest sztuką.

Przyjaciel zwierząt

    

      Szedł sobie porzucony piesek ul. Górczewską na Woli. Był głodny, bo nie upolował nic od dwóch dni. Postanowił zajrzeć do śmietnika przy ulicy Wawelberga, uśmiechnął się do siebie w myślach, jest duża szansa, że jeszcze coś tam będzie, MPO znowu się opóźnia z odbiorem śmieci, słyszał o tym podsłuchując rozmowę dwóch Pań, które stały na ulicy. Poza tym jest miseczka, gdzie dobrzy ludzie przynoszą resztki jedzenia. Z tą nadzieją szybko chciał przejść na drugą stronę ulicy. 

       Tym razem jednak nie zdążył, wpadł pod przejeżdżający  samochód. Gdy ocknął się z szoku,  poczuł, że bardzo boli go łapka i cierpiąc przenikliwie zaskowyczał. Usłyszał to mieszkaniec z ul. Deotymy, który wracał zmęczony z pracy. Człowiek ten, kocha zwierzęta jest uczynny i chętny do pomocy. 

       Gdy zobaczył cierpiącego pieska nie zastanawiając się ani chwili dłużej pobiegł mu na ratunek. Piesek spojrzał na niego smutnymi oczami. Miał sympatyczny pyszczek, wzruszył się człowiek i natychmiast zabrał go z jezdni  na pobocze, troskliwie do niego przemawiając.

- już nie jesteś sam. Teraz leż spokojnie. Zaopiekuje się Tobą, wszystko będzie dobrze, zobaczysz wyzdrowiejesz.

     Piesek mimo, że bardzo go bolało poczuł się lepiej, bo właśnie pomyślał, że w końcu znalazł przyjaciela.

     W tym czasie podszedł do nich policjant i znudzonym głosem zapytał. 

- czy to Pana pies ? 

Człowiek bez zastanowienia odpowiedział:
- tak może być mój.

      Wtedy Policjant powolnym ruchem ręki wyjął blankiet i wystawił mandat o treści:

    Kowalskiego pies wtargnął na jezdnię tj. art. 91 kw, mandat w wysokości 50 zł.

            Człowiek  spojrzał się na policjanta ze zdziwieniem. Postanowił jednak zapłacić, bo nie chciał, aby mu odebrano psa. Znajomość przepisów prawnych nie była jego mocną stroną. Ogólnie wierzył w sprawiedliwość i myślał, że jeżeli nic złego nikomu nie zrobił, to również nikt nie będzie chciał go skrzywdzić. 

            Pies w końcu wyzdrowiał. Człowiek i pies razem wiedli spokojne i szczęśliwe życie, pies  miał swoją miskę, dom i  nie wiele więcej od życia oczekiwał.

            Pewnego zwyczajnego dnia przyszedł Jurek listonosz z listem poleconym z Sądu za potwierdzeniem odbioru.

            Człowiek odebrał list i zaciekawiony czyta z wypiekami na twarzy. Przeczytał, ale właściwie nie bardzo mógł zrozumieć co tam jest napisane i o co właściwie chodzi.
       -  westchnął. Eh ten urzędowy język.
  Skupiony czyta drugi raz i trzeci raz, aż wreszcie go olśniło:

            Kowalski ma zapłacić 15 tys. odszkodowania za naprawę zniszczonego samochodu przez jego psa, który wtargnął na drogę....

            Gdy w końcu zrozumiał tą historyjkę, z wrażenia spadł z krzesła, parsknął śmiechem i powiedział.

- niewiarygodne, co za HECE wyprawia się w tych sądach.

Obdukcja lekarska

Który lekarz może dokonywać obdukcji pobitego? Czy istnieją konkretne unormowania prawne w tym zakresie? Jakie elementy powinna zawierać opinia lekarska w tej sprawie?
Przy obdukcji lekarskiej możemy wyróżnić dwie sytuacje:
• kiedy zwraca się do lekarza osoba pokrzywdzona (pobity);
• na zlecenie organów, np.: Policji, Prokuratury.
Obdukcję co do zasady może wykonać każdy lekarz. Jednakże takie badanie może zostać powtórzone, gdyż moc dowodową ma opinia wydana przez powołanego do tego biegłego.

Organ zlecający przeprowadzenie opinii wydaje postanowienie o powołaniu biegłego. Obdukcję wykonują lekarze - biegli z zakresu medycyny sądowej, wpisani na listę biegłych prowadzoną przez Prezesa Sądu Okręgowego - wówczas obdukcja spełnia walory dowodowe.

W przypadku, gdyby o urazach doznanych przez pobitego wypowiedział się inny lekarz niż wskazany powyżej, wtedy zwykle organ procesowy będzie kierował pobitego na dodatkowe badania przeprowadzane przez biegłego. Może zaistnieć sytuacja, w której organ powoła biegłego spośród lekarzy, których nazwisko nie znajduje się na liście biegłych sądowych - tzw. biegły ad hoc. Jego powołanie następuje również w oparciu o przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.; dalej jako: k.p.k.) - art. 193-200 k.p.k.

Opinia co do zasady wydawana jest na piśmie, ale może mieć również formę ustną - zależy to od organu powołującego biegłego.

Powinna ona zawierać następujące elementy:
a) imię i nazwisko i stopień i tytuł naukowy, specjalność i stanowisko zawodowe biegłego;
b) dane innych osób, które brały udział w wydawaniu opinii, ze wskazaniem na czynności, które wykonywały;
c) jeżeli opinię wydaje instytucja - pełną nazwę instytucji;
d) czas przeprowadzonych badań i datę wydania opinii;
e) sprawozdanie z przeprowadzonych czynności, spostrzeżenia i wnioski;
f) podpis.

Opinia powinna odpowiadać na pytania, które zostały określone w postanowieniu o powołaniu biegłego.
Przykłady pytań:
• jakich obrażeń doznał pokrzywdzony w wyniku zdarzenia;
• jaki był mechanizm powstania tych obrażeń;
• czy obrażenia stwierdzone u pokrzywdzonego powodują naruszenie czynności narządów ciała na okres trwający dłużej niż siedem dni, na okres trwający dłużej niż siedem dni, przy czym okres leczenia i rehabilitacji nie przekroczy sześciu miesięcy, czy też sanowi ciężki uszczerbek na zdrowiu w rozumieniu art. 156 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.; dalej jako: k.k.), a jeżeli tak, to jaka jest jego postać.

Postanowienie o powołaniu biegłego powinno wskazywać termin, do kiedy należy wykonać opinię oraz uprzedzenie o odpowiedzialności karnej z art. 233 § 1 i 4 k.k. (złożenie fałszywej opinii).
Za wydanie opinii biegłemu przysługuje wynagrodzenie.

Szczegółowe wytyczne co do wynagrodzenia w stosunku do biegłych-lekarzy znajdują się w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 18 grudnia 1975 r. w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 46, poz. 254 z późn. zm.).

źródło:

z myślą o zdrowiu

Zdolność sądowa

Podmioty reprezentujące Skarb Państwa

Procesowe pojęcie statio fisci zawarte jest w art. 67 § 2 k.p.c., zgodnie z którym czynności procesowe za Skarb Państwa podejmuje organ państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, lub organ jednostki nadrzędnej, a w zakresie określonym odrębną ustawą - Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa. 

Po zreformowaniu administracji publicznej, obejmującej administrację rządową i samorządową, co nastąpiło 1 stycznia 1999 r., art. 67 § 2 k.p.c. - zarówno w brzmieniu pierwotnym, jak i aktualnym - pozostaje w dysharmonii z konstrukcją stationes fisci w znaczeniu materialnym. Nie zawsze bowiem w postępowaniu sądowym Skarb Państwa jest reprezentowany przez organ państwowej jednostki organizacyjnej. W postępowaniach tych, jeśli prowadzone są w związku z wykonywaniem przez jednostki samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej, Skarb Państwa reprezentowany jest przez te jednostki. Najlepszym tego przykładem jest postępowanie sądowe z udziałem Skarbu Państwa, który reprezentowany jest przez starostę.

Procesowego pojęcia statio fisci nie można więc ograniczać do „państwowych jednostek organizacyjnych”. Przyjąć należy, że w postępowaniu sądowym Skarb Państwa może być reprezentowany także przez jednostki samorządu terytorialnego, których organy podejmują czynności procesowe. Oznacza to, że art. 67 § 2 k.p.c. nie jest jedynym przepisem, który reguluje sposób reprezentacji Skarbu Państwa przed sądem.Przepisy takie rozproszone są w wielu aktach prawnych, których nazwy nie wskazują, że mogą zawierać uregulowania dotyczące reprezentacji Skarbu Państwa. Przepisami tymi są m.in.:

1) art. 65 ust. 1 i 2, art. 66 ust. 1 i 2 oraz art. 67 ustawy z 21 stycznia 2000 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej (Dz.U. Nr 12, poz. 136 ze zm.);

2) art. 10 ust. 2 ustawy z 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U. Nr 34, poz. 149 ze zm.);

3) art. 6 ust. 3 ustawy z 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela (Dz.U. Nr 233, poz. 1955);

4) art. 23 ust. 1 pkt 8 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.).

Okoliczność, że Skarb Państwa nie ma organów, oznacza, że nie może mieć do niego zastosowania art. 67 § 1 k.p.c., zgodnie z którym osoby prawne dokonują czynności procesowych przez organy uprawnione do działania w ich imieniu. Z kolei reguła przewidziana w art. 67 § 2 k.p.c., według której za Skarb Państwa podejmuje czynności procesowe organ państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, lub organ jednostki nadrzędnej, miała i nadal ma zastosowanie do jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, działających w formie jednostek budżetowych.

Przed transformacją ustrojową, która nastąpiła w 1989 r., przyjmowano, że państwowymi jednostkami organizacyjnymi są jednostki wyodrębnione w ramach podziału administracyjnego państwa, a ponadto wszelkie instytucje, przedsiębiorstwa i zakłady państwowe, które nie mają osobowości prawnej, ale którym został powierzony zarząd wydzielonej części mienia ogólnonarodowego.

Współcześnie jednostek takich jest coraz mniej, ponieważ w trwających od 1989 r. procesach prywatyzacji i komunalizacji zostały one sprywatyzowane, skomunalizowane bądź zlikwidowane albo uzyskały osobowość prawną, czego najlepszym przykładem są dawne państwowe szpitale. Przepis art. 67 § 2 k.p.c. zatem nie tylko pozostaje w dysharmonii z konstrukcją stationes fisci w znaczeniu materialnym, ale ma coraz mniejsze znaczenie przy wskazywaniu procesowego reprezentanta Skarbu Państwa. W praktyce sądowej ma zastosowanie do szkół oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, działających w formie jednostek lub zakładów budżetowych, których organem w rozumieniu art. 67 § 2 k.p.c. jest:

• w odniesieniu do szkół - dyrektor (por. art. 79 ust. 1 i art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty, tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.),

• w przypadku publicznych zakładów opieki zdrowotnej - minister, kierownik urzędu centralnego oraz wojewoda (por. art. 35c w zw. z art. 8 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.).

Wskazane przykładowo jednostki nie wyczerpują podmiotów wchodzących w zakres pojęcia państwowej jednostki organizacyjnej, notabene niezdefiniowanego przez ustawodawcę.

Niekiedy określony podmiot jest pod względem strukturalnym jednostką organizacyjną Skarbu Państwa, pod względem zaś funkcjonalnym - przedsiębiorcą wykonującym także zadania z zakresu administracji publicznej. W świetle uregulowania przyjętego w art. 67 § 2 k.p.c. i po skreśleniu art. 479 7 k.p.c. podmiot taki będzie zawsze występował tylko jako statio fisci Skarbu Państwa.

Pamiętać ponadto należy o art. 460 § 1 k.p.c., w świetle którego w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, jeśli państwowa jednostka organizacyjna występuje w charakterze pracodawcy, to podejmuje czynności procesowe w postępowaniu sądowym jako samodzielny podmiot, a nie jako reprezentant Skarbu Państwa.

Jeśli zatem - przykładowo - Sąd Okręgowy w Łodzi (budżetowa jednostka organizacyjna Skarbu Państwa) ponosi odpowiedzialność w stosunku do osoby wezwanej w charakterze świadka oraz w stosunku do pracownika tego sądu za szkodę wyrządzoną wskutek niezabezpieczenia na korytarzu sądowym prac porządkowych, to w sprawie z powództwa osoby wezwanej w charakterze świadka pozwanym będzie Skarb Państwa (Sąd Okręgowy w Łodzi występuje jako statio fisci Skarbu Państwa), natomiast w sprawie z powództwa poszkodowanego pracownika sądu pozwanym będzie Sąd Okręgowy w Łodzi (pracodawca).

Sprzeczność między materialnoprawną i procesową konstrukcją reprezentacji Skarbu Państwa, brak definicji legalnej państwowej jednostki organizacyjnej, wielość przepisów, mających charakter szczególny w stosunku do art. 67 § 2 k.p.c., a także regulacja przyjęta w art. 460 § 1 k.p.c. sprawiają, że zagadnienie reprezentacji procesowej Skarbu Państwa jest szczególne zawiłe i powoduje wiele komplikacji w postępowaniach sądowych z udziałem Skarbu Państwa.

Materialnoprawna konstrukcja jednolitości Skarbu Państwa jako osoby prawnej wywiera w sferze przepisów proceduralnych ten skutek, że określenie w pozwie jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa (statio fisci) nie wpływa na oznaczenie osoby pozwanego (powoda), którym zawsze pozostaje Skarb Państwa. Stanowisku temu Sąd Najwyższy dawał wielokrotnie wyraz w publikowanych orzeczeniach (por. np. wyrok z 13 kwietnia 1983 r., IV CR 66/83,LexPolonica nr 309124, OSNCP 1984, nr 1, poz. 5; wyrok z 11 maja 1999 r., I CKN 1148/97, LexPolonica nr 342797, OSNC 1999, nr 12, poz. 205). Jeśli Skarb Państwa jest powodem lub pozwanym (wnioskodawcą lub uczestnikiem postępowania nieprocesowego), to powinien być reprezentowany przez wskazany jeden lub nawet kilka podmiotów, z których działalnością wiąże się roszczenie będące przedmiotem postępowania sądowego.

W sytuacji gdy strona, pozywając prawidłowo Skarb Państwa, wadliwie określa podmiot, z którego działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, a w sprawie powinien występować inny podmiot, uzupełnienie braku w zakresie prawidłowego określenia strony pozwanej powinno nastąpić w płaszczyźnie właściwej reprezentacji (art. 67 § 2 k.p.c.). Okoliczność, że sąd z urzędu czuwa nad tym, aby Skarb Państwa był w postępowaniu sądowym reprezentowany w sposób prawidłowy, nie powinna zwalniać profesjonalnego pełnomocnika od wskazania przepisów, w świetle których określony podmiot jest materialnoprawnym i procesowym reprezentantem Skarbu Państwa.

Obowiązkiem ustalenia właściwego reprezentanta Skarbu Państwa sąd obciążony jest także wtedy, gdy Skarb Państwa występuje w roli powoda. Wymaganie określenia w procesie właściwego podmiotu reprezentującego Skarb Państwa wynika bowiem nie tylko z konieczności oznaczenia właściwości miejscowej sądu (art. 29 k.p.c.) i skonkretyzowania tego podmiotu w orzeczeniu dla celów egzekucji sądowej (art. 1060 k.p.c.), ale przede wszystkim służy zapewnieniu należytej reprezentacji Skarbu Państwa (art. 67 § 2 k.p.c.), niezależnie od tego, po której stronie procesowej występuje.

Sąd jednak nie jest władny oznaczyć Skarbu Państwa jako strony powodowej, gdy żądanie oparte jest na twierdzeniu, że podmiot wskazany jako strona powodowa jest podmiotem odrębnym od Skarbu Państwa (por. uchwałę SN z 19 kwietnia 2001 r., III CZP 10/2001, LexPolonica nr 350891, OSNC 2001, nr 10, poz. 147). Podmiot taki, który z reguły reprezentowany jest przez zawodowego pełnomocnika, jeśli sobie przypisuje status strony powodowej, musi wykazać, że ma zdolność sądową, pozwalającą na przeprowadzenie z jego udziałem, jako strony procesowej, ważnego procesu. Gdy nie jest w stanie wykazać tego przymiotu, powinien jako stronę powodową określić Skarb Państwa, a siebie oznaczyć tylko jako podmiot reprezentujący Skarb Państwa. Jeśli tego nie uczyni, naraża się na odrzucenie pozwu na podstawie art. 199 § 1 pkt 3 k.p.c. (szerzej: Metodyka..., rozdział VII, 4.).

W stosunkach cywilnoprawnych występują jednostki organizacyjne, którym przepisy prawne przyznają zdolność prawną, ale nie przyznają przymiotu osoby prawnej. Do jednostek takich - zgodnie z  art. 33 1 § 1 k.c. - stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych. Jednostki takie są objęte definicją przyjętą w art. 64 § 1 1 k.p.c., mają więc zdolność sądową. Skoro bowiem są podmiotami praw i obowiązków (zdolność prawna), to muszą mieć możność obrony tych praw i realizacji obowiązków na drodze sądowej. Przepisy regulujące status prawny takich jednostek niekiedy wyraźnie wskazują, że mogą one pozywać i być pozywane, co jest równoznaczne ze zdolnością sądową (np. art. 8 k.s.h. określający status prawny osobowych spółek handlowych). Brak jednak w przepisie takiego wskazania nie oznacza, że jednostka będąca podmiotem praw i obowiązków nie ma zdolności sądowej, jeśli bowiem - co warto jeszcze raz podkreślić - ma przyznaną zdolność prawną, to ma też zdolność sądową (art. 64 § 1¹ k.p.c. w zw. z art. 33¹ § 1 k.c.). 

Przykładem takich jednostek są: spółki handlowe osobowe (art. 8 k.s.h., spółka jawna - art. 22-85 k.s.h., spółka partnerska - art. 86-101 k.s.h., spółka komandytowa - art. 102-124 k.s.h., spółka komandytowo-akcyjna - art. 125-150k.s.h.), wspólnota mieszkaniowa (art. 6 ustawy z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali, tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.), spółki handlowe kapitałowe w organizacji (art. 11 k.s.h.). 

Na podstawie przepisów szczególnych zdolność sądową mają, mimo że nie są osobami prawnymi ani jednostkami, którym przepisy przyznały zdolność prawną (art. 33 1 k.c.), następujące podmioty: 

• prokurator (art. 7 k.p.c.); 

• organy państwowe wskazane w art. 189 1 , art. 635 § 2, art. 655 § 1, art. 922 k.p.c., chyba że za trafny uzna się pogląd, że w sprawach wymienionych w tych przepisach stroną jest Skarb Państwa, a organy państwowe jedynie podejmują czynności procesowe za Skarb Państwa jako statio fisci (za takim stanowiskiem opowiedział się Sąd Najwyższy, stwierdzając, że do wszczęcia postępowania w sprawach, o których mowa w art. 635 § 2 i art. 655 § 1 k.p.c., uprawniony jest Skarb Państwa działający przez właściwy urząd skarbowy - postanowienie z 16 marca 2005 r., IV CK 675/2004, LexPolonica nr 399074 (OSNC 2006, nr 2, poz. 35); w konsekwencji Sąd Najwyższy przyjął, że urząd skarbowy jako państwowa jednostka organizacyjna w rozumieniu art. 67 § 2 k.p.c. nie ma samodzielnej pozycji w postępowaniu sądowym także w sprawach wymienionych w art. 635 § 2 i art. 655 § 1 k.p.c.); 

• pracodawcy w sprawach z zakresu prawa pracy (art. 460 § 1 k.p.c.); 

• organy rentowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 460 § 1 k.p.c. i art. 3 k.p.); 

• dyrektor oraz rada pracownicza w sprawach z zakresu przepisów o przedsiębiorstwach państwowych i samorządzie załogi (art. 691 3 k.p.c.); 

• Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz inne podmioty wskazane w  art. 479 29 § 1 i 2 k.p.c. - w postępowaniu w sprawach z zakresu ochrony konkurencji; 

• Prezes Urzędu Regulacji Energetyki oraz zainteresowany - w postępowaniu w sprawach z zakresu regulacji energetyki (art. 479 50 k.p.c.); 

• Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej oraz zainteresowany - w postępowaniu w sprawach z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty ( art. 479 61 § 1 k.p.c.); 

• Prezes Urzędu Transportu Kolejowego i zainteresowany - w postępowaniu w sprawach z zakresu regulacji transportu kolejowego (art. 479 72 k.p.c.). 

W przepisach prawa materialnego i procesowego została przyznana określonym podmiotom zdolność sądowa w celu ochrony określonej masy majątkowej. Podmiotami tymi są: wykonawca testamentu (art. 988 § 2 k.c.), kurator spadku (art. 667 § 2 w zw. z art. 935 § 1 k.p.c.), zarządca egzekucyjny nieruchomości (art. 935 § 1 k.p.c.), syndyk masy upadłościowej (art. 173 p.u.n. i nast.). 

Wybrane orzeczenia 

1. W sprawach o roszczenia związane z działalnością państwowych jednostek organizacyjnych powołanych na podstawie ustawy z 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. Nr 101, poz. 444) stroną jest Skarb Państwa, także w postępowaniu przed sądem gospodarczym (uchwała składu 7 sędziów SN z 14 października 1994 r., III CZP 16/94, LexPolonica nr 298867, OSNC 1995, nr 3, poz. 40). 

2. Spółka prawa cywilnego, o której mowa w art. 860 k.c., a której ustawodawca nie przyznał osobowości prawnej, pozostaje według obowiązującego porządku prawnego spółką osobową, organizacją wspólników związanych wspólnością w celu gospodarczym i współwłasnością łączną w odniesieniu do zgromadzonego majątku spółki. Podmiotowość prawna przysługuje w niej tylko wspólnikom. Nie jest uzasadnione przeciwstawianie spółki cywilnej jej wspólnikom i zajmowanie stanowiska, że proces przeciwko spółkom cywilnym nie jest procesem wspólników (uchwała SN z 28 lutego 1995 r., III CZP 21/95, LexPolonica nr 304176, OSNC 1995, nr 7-8, poz. 104). Pozwanie spółki cywilnej wymaga wskazania jej wspólników właśnie dlatego, że proces przeciwko spółce jest w istocie procesem przeciwko jej wspólnikom, bo do nich należy pełnia praw i obowiązków w spółce i im tylko przysługuje w świetle art. 64 § 1 k.p.c. zdolność sądowa, tj. zdolność występowania w procesie w charakterze strony. Zdolności sądowej w nawiązaniu do spółek prawa cywilnego poświęcony jest punkt III uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 26 stycznia 1996 r. (III CZP 111/95, LexPolonica nr 307586, OSNC 1996, nr 5, poz. 63). Sąd Najwyższy wskazał w niej na wynikającą z art. 64 § 1 k.p.c. zasadę, że zdolność sądową ma każda osoba fizyczna i prawna, co przy braku osobowości prawnej spółek cywilnych oznacza, że nie ma jej spółka cywilna (postanowienie SN z 11 marca 1998 r., III CZP 2/98, LexPolonica nr 330419, Prok. i Pr. 1998, nr 6, poz. 29). 

3. Ogłoszenie upadłości osoby prawnej nie pozbawia tej osoby zdolności sądowej (postanowienie SN z 9 lutego 1999 r., I CKN 882/98, LexPolonica nr 334469, OSNC 1999, nr 7-8, poz. 142). 

4. Organy samorządu studenckiego szkoły wyższej, działającego na podstawie ustawy z 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385 ze zm.), mogą pozywać i być pozywane w sprawach z zakresu ich ustawowych uprawnień (uchwała składu 7 sędziów SN z 10 lutego 2000 r., III CZP 29/99, LexPolonica nr 344311, OSNC 2000, nr 7-8, poz. 123). 

5. Pracownicza kasa zapomogowo-pożyczkowa, działająca na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy (Dz.U. Nr 100, poz. 502 ze zm.), ma zdolność sądową (uchwała SN z 13 października 2006 r., III CZP 79/2006, LexPolonica nr 418609, Biul. SN 2006, nr 10).

Przypozwanie, interwencja uboczna

ZAWIADOMIENIE OSOBY TRZECIEJ O TOCZĄCYM SIĘ PROCESIE

Przypozwanie  to zawiadomienie osoby trzeciej o toczącym się procesie i wezwanie jej do wzięcia w nim udziału w charakterze interwenienta ubocznego.

Przypozwać można wyłącznie w formie pisma procesowego, które poza warunkami z art. 126 i n. powinno także wskazywać przyczynę wezwania (będzie nią stosunek prawny łączący przypozywającego i wzywanego) i stan sprawy. Brak tych elementów może być uzupełniony wyłącznie w trybie art. 130. Mimo braku szczególnych unormowań wykładnia celowościowa prowadzi do wniosku, że przypozwanie sąd powinien odrzucić, jeśli w sprawie nie jest dopuszczalna interwencja uboczna (np. interwencja zgłoszona przed sądem trzeciej instancji - por. art. 76, lub w sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym - por. art. 505⁴ § 1).

SAMO PRZYPOZWANIE NIE CZYNI INTERWENIENTEM UBOCZNYM
 

Samo przypozwanie nie czyni interwenientem ubocznym, przeciwnie - jeśli wzywany zechce wziąć udział w procesie, powinien zgłosić interwencję uboczną. Do interwencji tej wprost zastosowanie mają art. 76-83, z tym że skutki związane z interwencją powstają w stosunku do wezwanego, także jeżeli nie zgłosi on interwencji ubocznej (art. 85). Z punktu widzenia przypozywającego jest zatem obojętne, czy wzywany zgłosi interwencję, skoro już z momentem otrzymania przypozwania wzywany zostanie pozbawiony zarzutu z art. 82, chyba że stan sprawy w chwili otrzymania przypozwania i tak uniemożliwiłby mu korzystanie ze środków obrony. Według  113 reg. sąd. w razie gdy strona przypozwała osobę trzecią, sąd - niezależnie od doręczenia tej osobie odpisu pisma wniesionego przez stronę - zawiadamia tę osobę o terminie najbliższego posiedzenia. Dalszych doręczeń tej osobie dokonuje się tylko w razie przystąpienia w charakterze interwenienta ubocznego.

SKUTKI PRZYPOZWANIA

Wstąpienie przypozwanego do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego zależy wyłącznie od jego woli, a samo przypozwanie nie wywołuje żadnych skutków procesowych w sprawie, w której nastąpiło. Wywołuje natomiast skutki na przyszłość, zarówno materialnoprawne, jak i procesowe w ewentualnym postępowaniu, jakie, w związku z przegraniem sprawy przez stronę przypozywającą, będzie się toczyć w przyszłości między nią a przypozwanym. Są to skutki takie same jak skutki zgłoszenia interwencji ubocznej, o których mowa w art. 82, a więc odnoszące się do możliwości zgłoszenia zarzutu niewłaściwego prowadzenia procesu przez stronę przypozywającą.

PRZYPOZWANIE NIE WYMAGA OPŁATY SĄDOWEJ

 Przypozwanie nie wymaga żadnej opłaty sądowej. Niekiedy pozwany stosuje przypozwanie nie jako środek obrony, lecz po to, aby odwlec zamknięcie rozprawy. Przypozwanie jest instytucją prawa procesowego, niemniej otrzymanie przez osobę trzecią zawiadomienia o toczącym się procesie może jednocześnie wywołać, na podstawie wyraźnych przepisów, skutki materialnoprawne (por. art. 573, 665 i 884 k.c.).

W praktyce obserwowalna jest praktyka dekretowania pism procesowych zawierających braki formalne w postaci braków elementów treści, o których mowa w art. 84 § 2 zdanie pierwsze in fine. Przypozwanie, które nie zawiera wskazania przyczyny ani opisania dotychczasowego przebiegu procesu (stanu sprawy), powinno podlegać uzupełnieniu na postawie art. 130.

PRZYPOZWANIE MOŻE BYĆ OBLIGATORYJNE

Przypozwanie może być obligatoryjne (np. art. 887 § 2). Ponadto przepisy pozakodeksowe przewidują obligatoryjne zawiadomienie osoby trzeciej przez sąd (np. art. 15 ust. 2 u.o.p.l. - w sprawie o opróżnienie lokalu sąd z urzędu zawiadamia gminę w celu umożliwienia jej wstąpienia do sprawy; por. także art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm., według którego w postępowaniu sądowym o naprawienie szkody objętej obowiązkowym ubezpieczeniem OC niezbędne jest przypozwanie zakładu ubezpieczeń względnie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych).

SĄD NIE BADA MERYTORYCZNIE PRZYPOZWANIA

Należy podzielić stanowisko judykatury, że sąd nie bada merytorycznie wniosku strony o przypozwanie, ale jedynie niezwłocznie doręcza osobie przypozwanej pismo procesowe zawierające przypozwanie (por. wyrok SA w Poznaniu z dnia 18 kwietnia 2007 r., I ACa 201/07, LEX nr 446233). Sąd nie może zatem ani zaniechać przypozwania, ani wydać postanowienia odmownego. Jednakże według orzecznictwa niewykonanie przez sąd obowiązku przypozwania może być podstawą skutecznego zarzutu apelacyjnego jedynie w razie niewyjaśnienia przez sąd wszystkich istotnych okoliczności faktycznych sprawy, gdyby okazało się, że interwenient uboczny dysponuje dowodami nieznanymi stronom i sądowi (por. wyrok SN z dnia 23 marca 1973 r., II CR 68/73, OSPiKA 1973, z. 10, poz. 197; wyrok SA w Poznaniu z dnia 18 kwietnia 2007 r., I ACa 201/07, LEX nr 446233), co nie zmienia tego, że zaniechanie przypozwania przez sąd powinno podlegać ocenie jako rażące uchybienie prawa przez sędziego w świetle przepisów ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, chyba że przypozwanie jest dokonywane przez stronę w końcowym etapie procesu z zamiarem obstrukcji procesowej (zob. uwagi do art. 3 i 6 § 2).

Odpowiedz

Przekaż dalej

Mazowieckie Centrum Arbitrażu otwarto

http://www.b2-biznes.pl/index.php/wiadomosci/z-kraju/3509-otwarto-mazowieckie-centrum-arbitrazu-i-mediacji

Zwyczaj nie jest źródłem prawa

Zwyczaj nie jest źródłem prawa, ale ma znaczenie prawne w kwestii

czynności prawnych,

czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów 56 k.c. 

oświadczeń woli,

oświadczenia woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje 65 k.c.

wykonania zobowiązań.

dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje- także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. 354 k.c.