środa, 5 marca 2014

Jakie przepisy należy stosować i kiedy ?

Wolności i prawa osobiste - podstawy konstytucyjne i międzynarodowe skargi


Ustawodawca dążąc do realizacji zasady do prawa do sądu wyrażonej w art. 45 ust. 1 Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. tj. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd opracował ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki.
Ponadto dyrektywa wyżej wskazana jest zawarta również w przepisach międzynarodowych tj. art. 6 Konwencji o ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, art. 14 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.


W jakich sprawach można skorzystać z instytucji skargi ?

Sprawa musi być w toku, czyli nie może być zakończona. Pojęcie sprawy zostało określone w art. 1 ust. 1 tj. ustawa reguluje zasady i tryb wnoszenia oraz  rozpoznawania skargi strony, której prawo do rozpoznania bez nieuzasadnionej zwłoki zostało naruszone na skutek działania lub bezczynności sądu. Przepis ten należy interpretować, że dotyczy spraw na etapie postępowania przygotowawczego, międzyinstancyjnego, rozpoznawczych, odwoławczych, wykonawczych, zabezpieczających, egzekucyjnych, o odszkodowanie, za niesłuszne aresztowanie, zatrzymanie, skazanie, postępowanie ułaskawieniowe, postępowanie w sprawie wydania wyroku łącznego.

Podmioty uprawnione do wniesienia skargi

Zgodnie z art. 3 tejże ustawy uprawnionym jest


Art. 3.
 
Uprawnionym do wniesienia skargi jest:


1) w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe strona;

2) w postępowaniu w sprawach o wykroczenia - strona

3) w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych
za czyny zabronione pod groźbą kary - strona lub wnioskodawca;
4) w postępowaniu karnym - strona oraz pokrzywdzony, nawet jeśli nie jest stroną;

5) w postępowaniu cywilnym - strona, interwenient uboczny i uczestnik postępowania;

6) w postępowaniu sądowo-administracyjnym - skarżący oraz uczestnik postępowania na prawach strony;

7) w postępowaniu egzekucyjnym oraz w innym postępowaniu dotyczącym wykonania orzeczenia sądowego - strona oraz inna osoba realizująca swoje uprawnienia w tym postępowaniu.


Gdzie składa się skargę


Zgodnie z art. 5 ust. 2 ww. ustawy składa się do sądu przed którym toczy się postępowanie.
Jeżeli skarga dotyczy postępowania egzekucyjnego lub innego postępowania sądowego dotyczącego wykonania orzeczenia sądowego wnosi się do sądu okręgowego, w którego okręgu jest prowadzona jest egzekucja lub wykonywane są inne czynności, a gdy egzekucja lub inne postępowania dotyczące wykonania orzeczenia sądowego prowadzone jest w dwu lub więcej okręgach- sąd w okręgu którego dokonano pierwszej czynności.
 

Wymogi formalne skargi


Skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego ( art. 6 ustawy). Ponadto skarga powinna nadto zawierać:
1) żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, której skarga dotyczy
2) przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie

Dodatkowo może zawierać żądanie wydania sądowi rozpoznającemu sprawę zalecenia podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności oraz zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej do  kwoty nieprzekraczającej 10 tys. zł.

 
Kiedy Sąd odrzuci skargę

 
Są trzy sytuacje kiedy Sąd odrzuci skargę:
1) wniósł podmiot nieuprawniony
2) niespełnienie wymogów formalnych art. 6 ust. 2
3) skarga została wniesiona przed upływem terminu określonego w art. 14 ( skarżący może wystąpić z nową skargą w tej samej sprawie po upływie 12 miesięcy, a w sprawie egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego po upływie 6 miesięcy, od daty wydania przez Sąd orzeczenia w przedmiocie skargi)
 

Na czym polega uwzględnienie skargi

 
Po pierwsze uwzględniając skargę sąd stwierdza, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy nastąpiła przewlekłość postępowania ( art. 12 ust. 2 ). Stanowi to podstawę do żądania odszkodowania przed Sądem Cywilnym.
 
Po drugie sąd może zalecić podjęcie przez sąd rozpoznający sprawę co do istoty, odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie. Zalecenia nie mogą wkraczać w zakres oceny faktycznej i prawnej sprawy.
 
Po trzecie Sąd może przyznać dodatkowo sumę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej 10 tys. zł
 
Po czwarte może to być podstawa do wszczęcia sprawy dyscyplinarnej. W przypadku Komornika zawiadamia się Ministra Sprawiedliwości. Należy pamiętać, że ta kwota nie zamyka drogi do dochodzenia odszkodowania.
 
 

Co można zrobić gdy sprawa jest zakończona a strona poniosła szkodę w związku z przewlekłością postępowania


Na podstawie art. 417 k.c. tj. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
 
Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
 

Jakie argumenty należy podnosić w skardze ?


Argumenty muszą być bardzo konkretne. Na przykład, że przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadka X nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy i należycie to uzasadnić. Ponadto można wskazać, że niektóre sprawy powinny być przez wymiar sprawiedliwości szybciej rozpatrzone niż inne na przykład dotyczące:
ofiar wypadku
ofiar represji politycznych
opieka nad dziećmi
zaprzeczenie ojcostwa
zakażenie wirusem HIV
błędy medyczne
postępowanie spadkowe zwłaszcza gdy strony są w trudnej sytuacji materialnej.

Kiedy Sąd zwraca opłatę za skargę

 
 
Skarga podlega stałej opłacie w wysokości 100 zł. Jeżeli skargę wniosło kilka osób, każda z nich uiszcza opłatę oddzielnie. Jeżeli została uiszczona jedna opłata bez odpowiedniego wskazania, uznaje się, że wniosła ją osoba wymieniona jako pierwsza w skardze.
 
Uwzględniając skargę sąd z urzędu zwraca uiszczoną od niej opłatę.


Przegląd orzecznictwa



Zgodnie z orzeczeniem ETS z dnia 25 grudnia 2000 r. rozbieżność opinii biegłych nie wystarcza do uznania aby sprawa miała charakter złożony. Należy pamiętać o zasadzie, że Sąd jest najwyższym biegłym.

Nie wyznaczenie terminu w sądzie apelacyjnym przez 12 miesięcy, należy traktować jako przewlekłość postępowania. Orzeczenie z 12 maja 2005 r.